Alemannische Gedichte von Johann Peter Hebel

Staufen im Breisgau

 

| Home ... Back

| Freizeit, Kultur

| Unterkünfte

| Gewerbe

| Ein Besuch

| Geschichte

| Impressionen

| Reisehilfen

| Last Minute

| Schnellsuche

| Online-Shops

| Der Breisgau


German (DE)English (EN)

 

© MSBu | Impressum


Datenschutz

Staufen im Breisgau  lädt ein !

Alemannische Gedichte von Johann Peter Hebel


Johann Peter HebelJohann Peter Hebel 

1760 wurde Johann Peter Hebel in Basel geboren. 
1772 besuchte er das Gymnasium in Basel, danach die Lateinschule in Schopfheim. 
1774 ... besuchte er das Gymnasium in Karlsruhe. 
1780 begann er das Studium der Theologie in Erlangen. 
Er arbeitete als Hauslehrer und Vikar in Hertingen und von
1783-1791 als Seminarlehrer in Lörrach. 
1798 bis 1814 unterrichtete er am Gymnasium in Lörrach.
1798 wurde Hebel Professor der Dogmatik.
1819 evangelischer Prälat. 
Johann Peter Hebel starb am Freitag den 22.9.1826 in Schwetzingen.


Der Schwarzwälder in Breisgau  

Z' Müllen an der Post,
Tausigsappermost!
Trinkt me nit e guete Wii!
Goht er nit wie Baumöl ii,
z'Müllen an der Post!

 

Z' Staufe uffem Märt
hensi, was me gert,
Tanz un Wii un Lustberkait,
was airn numme 's Herz erfreut,
z'Staufe uf em Märt !

 

Wo n i gang un stand,
wär's e lustig Land.
Aber zaig mer, was de witt,
numme näumis find i nit
in dem schöne Land.

 

Ime chlaine Huus
wandlet ii un uus,
gell, de mainsch, i sag der, wer?
`s isch e Si, es isch kai Er,
ime chlaine Huus.

Z'Bürglen uf der Höh,
nai, was cha me seh!
Oh, wie wechsle Berg un Tal,
Land un Wasser überal,
z'Bürglen uf der Höh !

 

Z'Fryburg in der Stadt,
suufer isch's un glatt;
riichi Heere, Geld un Guet,
Jumpfere wie Milch un Bluet,
z'Fryburg in der Stadt.

 

Mynen Auge gfallt
Heerischried im Wald.
Wo n i gang, se denk i dra;
`s chunnt mer nit uf d'Gegnig a,
z'Heerischried im Wald.

 

Das Hexlein

 

Un wo ni uf em Schniidstuehl sitz
für Basseltang un Liechtspöö schnitz,
se chunnt e Hexli wohlgimuet
un froogt no frei: Haut 's Messer guet?

Un sait mer frei no guete Tag!
Un wo n i lueg un wo n i sag:
`s chönnt besser goh, un große Dank
se wird mer's Herz uf airnool chrank.

Un uf un furt enandernoo;
un wo n i lueg, isch's nümme do,
un wo n i rüef :"Du Hexli, he!"
se gitt's mer scho kai Antwort meh.

Un siider schmeckt mer 's Esse nit,
stell umme, was de hesch un witt;
un wenn en anders schloofe cha,
se hör i alli Stunde schla.

Un was i schaff, das grootet nit;
un alli Schritt un alli Tritt,
se chunnt mer ebe das Hexli für,
un was i schwätz, isch hinterfür.

`s isch wohr, es het e Gsichtli gha,
`s verluegti si en Engel dra,
un 's sait mit so 'me freie Muet,
so lieb un süeß:"Haut's Messer guet?"

Un laider han i's ghört un gseh,
un sellemools un nümmemeh.
Dört isch's an Hag un Hurst verbei
un wyters über Stock un Stai.

Wer spööchtet mer my Hexli uus,
wer zaigt mer syner Muetter Huus?
I lauf no, was i laufe cha,
wer waiß, se triff i's doch no a !

I lauf no alli Dörfer uus,
i suech un froog vo Huus zue Huus;
un würd mer nit my Hexli chund,
se würd i ebe nümme gsund.

 

An einen Freund zu Hausen

 

Hoch von der langen schwarzen Möhr herab, vom Platzberg her, auf wohlbekanntem Pfad, erschein ich dir, o Freund, den Blumenkranz dir bringend, den ich jüngst in Wald und Flur und von der Wiese duftigem Gestad und um die stillen Dörfer her gepflückt.

Zwar nur Gamänderlein und Ehrenpreis, nur Erdbeerblüten, Dolden, Wohlgemut und zwischendurch ein dunkles Rosmarin, geringe Gabe.

Doch so gut sie kann, hat lächelnd und mit ungezwungner Hand des Feldes Muse sie in diesen Kranz gewunden; und der reine Freundessinn, der dir ihn bietet, sei allein sein Wert.

Und hing er nun hier unterm Spiegel schön, so schwankt er schöner doch am Lindenast in freier Weitung, leichter Weste Spiel.

Dort schwank er denn!

Und sammelt um sich her die Linde unterm Sonntagshimmelblau das frohe Völklein aus dem nahen Dorf, das gute Völklein, das dich liebt und ehrt, und unter ihnen mancher mir von Blut verwandt und mancher aus der goldnen Zeit der frohen Kindheit mir noch wert und lieb, so teilst du gern des kleinen Spaßes Freuden mit ihnen.

"Seht, zu diesem leichten Strauße", so sagst du, "sind die besten Blümlein doch von unsrer Flur und unser Eigentum mit Recht".

Jo weger, uf em Alzebüehl, jo weger, uf em Maiberg henn si blüeiht; un bin i nit im frische Morgetau dur d'Matte gstraift un über d'Gräbe gumpt?

Un han i nit ab menggem hoche Berg mit nassen Augen abegluegt ins Dorf- un han ich Frid un gueti Stunde gwünscht?

`s isch weger wohr; un glaubsch mer's nit, se froog der Bammert; menggmool het er mi verscheucht im Habermark un im verhängte Wald.

Se bschauet denn my Bluemechränzli au am Lindenast, un's freut mi, wenn's ich gfallt; un nemmet so verlieb; es isch nit viil!

 

Auf den Tod eines Zechers

 

Do henn si mer e Maa vergrabe; `s isch schad für syni bsundre Gabe. Gang, wo de witt, suech no so ain! Sell isch verbei, de findsch mer kain.

Er isch e Himmelsglehrte gsi. In alle Dörfere her un hi se het er gluegt vo Huus zue Huus: Hangt nienen echt e Sternen uus?

Er isch e freche Ritter gsi. In alle Dörfere her un hi se het er gfroogt enandernoo: Sinn Leuen oder Bäre do?

Ne guete Christ, sell isch er gsi. In alle Dörfere her un hi se het er untertags un z'Nacht zuem Chrütz sy stille Bueßgang gmacht.

Sy Namen isch in Stadt un Land by große Heere wohlbikannt.

Sy allerliebsti Kumpanii sinn allewiil d'Drei Künig gsi.

Jetz schlooft er un waiß nüt dervo; es chunnt e Zyt, goht's alle so.

 

Der Bettler

 

En alte Maa, en arme Maa, er spricht Ich um e Wohltat a.

E Stückli Brot ab Euem Tisch, wenn's Eue guete Wille isch !

He jo, dur Gotts Wille !

In Sturm un Wetter, arm un bloß, gibore bin i uf der Strooß, un uf der Strooß in Sturm un Wind erzogen, arm, e Bettelchind.

Druf wo n i chräftig worde bi, un d'Eltere sinn gstorbe gsi, se han i denkt: Saldatetod isch besser weder Bettelbrot.

I ha in schwarzer Wetternacht vor Laudons Zelt un Fahne gwacht; i bi bym Paschal Paoli in Korsika Draguner gsi, un gfochte han i wie ne Maa un Bluet an Gurt un Säbel gha.

I bi vor mengger Batterii, i bi in zwenzig Schlachte gsi un ha mit Treu un Tapferkait dur Schwert un Chugle's Lebe trait.

Zletscht henn si mi mit lahmem Arm ins Elend gschickt.

Daß Gott erbarm! He jo, dur Gotts Wille !

"Chumm, arme Maa ! I gunn der's, wie n i's selber ha. Un helf der Gott uus dyner Not un tröst di, bis es besser goht."

Vergelt's der Gott un dank der Gott, du zarten Engel, wyß un rot, un geb der Gott e brave Maa!

Was luegsch mi so biwegli a?

 

Hesch öbben au ne Schatz im Zelt, mit Schwert un Roß im wyte Feld?

Biwahr di Gott vor Weh un Laid un geb dym Schatz e sicher Glait un bring der ball e gsunde Maa! `s geht zimli scharf vor Mantua. `s cha sii, i chönnt der Meldig gee.

Was luegsch mi a un wirsch wie Schnee un saisch nit: Henk dy Bettelgwand, dy falsche graue Bart an d'Wand? Jetz bschau mi recht, un chennsch mi no? Geb Gott, i seig Gottwilche do !"

Heer Jesis, der Fridli, my Fridli isch do! Gottwilche, Gottwilche, wohl chenn i di no !

Wohl het mi biglaitet dy lieblichi Gstalt uf duftige Matten, im schattige Wald.

Wohl het di biglaitet my bchümmeret Herz dur Schwerter un Chugle mit Hoffnig un Schmerz un briegget un bettet. Gott het mer willfahrt un het mer my Fridli un het mer en gspart.

Wie chlopft's mer im Buese, wie bin i so froh!

O Muetter, chumm waidli, my Fridli isch do!

 

Der Knabe mit dem Erdbeerschlag

 

E Büebli lauft, es goht in Wald am Sunntig Noomittag; es chunnt in d'Hürst un findet bald Erdbeeri, Schlag an Schlag; es günnt un ißt si halber z'tot un denkt: Das isch my Obebrot.

Un wie n es ißt, se ruuscht's im Laub; es chunnt e schöne Chnab. Er het e Rock wie Silberstaub un trait e goldige Stab. Er glänzt wie d'Sunn am Schwyzer Schnee. Sy Lebe lang het's nüt so gseh.

Druf redt der Chnab my Büebli a:

"Was issisch? I halt's mit!" "He, nüt !"

sait's Büebli, luegt en a un lüpft sy Chäppli nit.

Druf sait der Chnab: "He, issisch nüt, du grobe Burst, se battet's nüt !"

Verschwunden isch my Chnab, un 's stöhn di nöchste Hürst im Duft; druus fliegt en Engeli wunderschön uf in die blaui Luft; un 's Büebli stoht un luegt ein noo un chratzt im Hoor un lauft dervo.

Un siider isch kai Sege meh im Beeri-Esse gsi. I ha my Lebtig nüt so gseh, si bschießen ebe nie.

Iß Hampfle voll, so viil de witt, si stille der dy Hunger nit!

Was gib i der für Lehre drii? Was saisch derzue? Me mueß vor fremde Lüte fründli sii mit Wort un Red un Grueß un's Chäppli lüpfe z'rechter Zyt; sust het me Schimpf un chunnt nit wyt.

 

Der Morgenstern

 

Woher so früeih, wo ane scho, Heer Morgestern, enandernoo in dyner glitzrige Himmelstracht, in dyner guldige Locke Pracht, mit dynen Auge, chloor un blau un suufer gwäschen im Morgetau?

Hesch gmaint, de seigsch ellainig do? Nai, weger nai, mer mäihe scho! Mer mäihe scho ne halbi Stund; früeih ufstoh isch de Glidere gsund, es macht e frische, frohe Muet, un d'Suppe schmeckt aim no so guet.

`s gitt Lüt, si dose friili no, si chönne schier nit uuse choo. Der Mähder un der Morgestern stöhn zytli uf un wache gern; un was rne früeih um vieri tuet, das chunnt aim z'Nacht um nüüni guet.

Un d'Vögeli sinn au scho do, si stimmen ihri Pfiifli scho, un uf ein Baum un hinterm Hag sait ais im andere guete Tag! Un 's Turteltüübli ruukt un lacht, un's Bettzytglöckli isch au verwacht.

"Se helf is Gott, un geb is Gott e guete Tag, un bhüet is Gott! Mer betten um e christli Herz, es chunat aim wohl in Freud un Schmerz; wer christli lebt, het frohe Muet: der lieb Gott stoht für alles guet."

Waisch, Jobbeli, was der Morgestern am Himmel suecht? Me sait's nit gern!

Er wandtet ime Sternli noo, er cha schier gar nit von ein loo; doch rnaint sy Muetter,'s müeß nit sii, un tuet en wie ne Hüehnli ii.

Drum stoht er uf vor Tag un goht syrn Sternli noo im Morgerot; er suecht, un's wird ein windeweh, er möcht ein gern e Schmützli gee; er möcht ein sagen: "I bi der hold!" Es wär em über Geld un Gold.

Doch wenn er schier gar by n ein wär, verwacht sy Muetter handumchehr; un wenn si rüeft enandernoo, sen isch rny Bürstli niene do. Druf flicht sie ihre Chranz ins Hoor un lueget hinter de Berge vor.

 

Der Schmelzofen

Gspröch in der Wescherei

 

Jetz brennt er in der schönsten Art, un 's Wasser ruuscht, der Bloosbalg gahrt, un bis aß d'Nadit vom Himmel fallt, se würd die ersti Maaßle chalt.

Un's Wasser ruuscht, der Bloosbalg gahrt; i ha druf hi e Gulde gspart. Gang, Chünggi, leng is alte Wii, mer wenn e wenggli lustig sii !

Ne Freudestund isch nit verwehrt; me gnießt mit Dank, was Gott bischert, me trinkt e fri´sche, frohe Muet, un druf schmeckt wider 's Schaffe guet.

E Freudestund, e gueti Stund ! `s erhaltet Liib un Chräfte gsund; doch mueß es in der Ordnig goh, sust het me Sdiand un Laid dervo.

Ne frohe Maa, ne brave Maa! jetz schenket ii un stoßet a: Es leb der Margroof un sy Huus! Ziehnt d'Chappen ab un trinket uus !

E beßre Heer trait d'Erde nit! `s isch Sege, was er tuet un gitt; i cha's nit sage, wie n i sott: Vergelt's ein Gott ! vergelt's ein Gott!

Un 's Bergwerch soll im Sege stoh! `s het mengge Burger 's Brot dervo. Der Heer Inspekter lengt in Trog un zahlt mit Freud, es isch ke froog.

Drum schenket ii un stoßet a! Der Heer Inspekter isch e Maa, mit üüsers Gattigs Lüte gmai un fründli gege groß un chlai.

Er schafft e guete Wii uf s Werk, er holt en über Tal un Berg; er stellt en Iuuter uf e Tisch un mißt, wie's recht un billig isch.

Sell isch verbei: der Maa am Füür mueß z'trinke ha, wär's no so tüür. Es rislet mengge Tropfe Schwaiß; un will's nit goh, men ächzet ais.

Me straift der Schwaiß am Ärmel ab, me schnuufet; d'Bälg verstuune drab, un menggi liebi Mitternacht wird so am haiße Herd verwacht.

Der Schmelzer isch e ploogte Maa, drum bringet ein's un stoßet a: Gsegott! Vergiß dy Schwaiß un Ach! `s het jeden andren au sy Sach.

Am Zahltag tailtisch doch mit kaim; un bringsch der Lohn im Nastuech haim, se luegt di d'Marei fründli a un sait:"I ha ne brave Maa!"

Druf schlacht si Eier-en-Anken ii un streut e wenig Imber drii; si bringt Salat un Grüebe dra un sait: "Jetz iß, du liebe Maa l"

Un wenn e Maa sy Arbet tuet, se schmeckt em au sy Esse guet. Er tuuschti nit in Laid un Lieb mit menggem riiche Galgedieb.

Mer sitze do, un 's schmeckt is wohl.

Gang, Chünggeli, leng is nonemool, wil doch der Of e wider goht un 's Erz in volle Chübel stoht!

So brenn er denn zue gueter Stund, un Gott erhalt ich alli gsund, un Gott biwahr ich uf der Schicht, aß niemes Laid un Unglück gschicht!

Un chunnt in strenger Winterszyt, wenn Schnee uf Berg un Firste lyt, en arme Bueb, en arme Maa un steht ans Füür un wärmt si dra un bringt e paar Grumbireli un lait s' ans Füür un brootet si un schlooft bym Setzer uf em Erz - schloof wohl, un tröst der Gott dy Herz!

Dört stoht so ain.Chumm, arme Maa, un tue ais Bschaid! Mer stoßen a! Gsegott, un tröst der Gott dy Herz! Me schlooft nit lieblich uf ein Erz.

Un chunnt zuer Zyt e Bidermaa ans Füür un zündet's Pfiifli a, un setzt si näumen ane mit, se schmeck's ein wohl, un - brenn di nit !

Doch fangt e Büebli z'rauchen a un maint, es chönn's as wie ne Maa, se macht der Schmelzer churze Bridit un zieht em's Pfiifli uus cm Gsicht.

Er keit's ins Füür un balgt derzue: "Hesch's au scho glehrt, du Lappi du! Suug am e Störzli Habermark! Waisch? Habermark macht d'Buebe stark !"

`s isch wohr,'s gitt menggi Churzwiil mehr am Sunntig noo der Chinderlehr; un strömt. der füürig Iisebach im Sand, es isch e schöni Sach.

Froog mengge Maa: "Sag, Nochber, he! hesch au scho 's Iise werde seh im füürige Strom, de Forme noo?" Was gilt's, er cha nit sage: Jo!

Mir wüsse, wie rne's Iise macht, un wie's im Sand zue Maaßle bacht, un wie me's druf in d'Schmidte bringt un d'Luppen unterm Hammer zwingt. J

etz schenket ii un stoßet a: Der Hammermaister isch au ne Maa! Wär Hammerschmid un Zainer nit, do läg e Sach, was tät me mit?

Wie gieng's im brave Hamberchsmaa? ,s mueß jede Stahl un lise ha; un het der Schniider kai Noodle meh, sen isch's au uni sy Nahrig gscheh.

Un wenn im früeihe Morgerot der Buur in Feld un Fure stoht, se mueß er Charst un Haue ha, sust isch er e verlorene Maa.

Zuem Brooche bruucht er d'Wägese, zuem Mäihe bruucht er d'Sägese, un d'Sichle, wenn der Waize blaicht, un's Messer, wenn der Trüübel waicht.

Se schneidet denn un schrnidet ihr, un dank ich Gott der Heer derfür! Un mach en andre Sichle druus, un was me bruucht in Feld un Huus !

Un nurnme kaini Säbel meh! `s het Wunde gnueg un Schmerze gee; `s hinkt menggen ohni Fueß un Hand, un mengge schlooft im tiefe Sand.

Kai Hurlibaus, ke Füsi meh! Mer henn's Lamento öbbe gsch un gehört, wie's in de Berge chracht, un Ängste gha die ganzi Nacht

un glitte, was me liide cha; drum schenket ii un stoßet a: Uf Völkerfrid un Ainigkait vo nun a bis in Ewigkait!

Jetz zahle mer! Jetz göhmer hai un schaffe hüt no allerlai un dengle no bis tief in d'Nacht un mäihe, wenn der Tag verwacht.

 

Der Schreinergesell

 

My Hamberch hätt i glehrt, soso, lata; doch stoht mer 's Trinke gar viil besser a as 's Schaffe, sell bikenn i frei un frank; der Rucke bricht mer schier am Hobelbank.

Drum het mer d'Muetter menggmool prophezait: "Du chunnsch ke Maister über wyt un brait ! " I ha 's zletscht selber glaubt un denkt: Isch's so, wie wird's mer echterst in der Fremdi goh?

Wie isch's mer gange? Numme z'guet! I ha in wenig Wuche sibe Maister gha. O Müetterli, wie falsch hesch prophezait! I chömm kai Meister über, hesch mer gsait.

 

 

Der Sommerabend

 

Oh, lueg doch, wie isch d'Sunn so müed, lueg, wie si d'Haimet abezieht! O lueg, wie Strahl um Strahl verglirnrnt, un wie si's Fazenetli nimmt, e Wülkli, blau mit rot vermüscht, un wie si an der Stirne wüscht !

`s isch wohr, si het au übel Zyt, im Sumrner gar: der Weg isch wyt, un Arbet findt si überal, in Huus un Feld, in Berg un Tal `s will alles Liecht un Wärrni ha un spricht si um e Segen a.

Mengg Blüemli het sie uusstaffiert un mit charmante Farbe ziert un menggem Immli z'trinke gee un gfroogt: Hesch gnueg, un witt no rneh? Un's Chäferli het hintenoo doch au sy Tröpfli überchoo.

Mengg Soomechöpf li het si gsprengt un's zytig Söömli uuseglengt. Henn d´Vö:gel nit bis z´allerletscht e Bettles gha un d'Schnäbel gwetzt? Un kain goht hungerig ins Bett, wo nit sy Tail im Chröpfli het.

Un wo am Baum e Chriesi lacht, se het si 'm roti Bäckli gmacht; un wo im Feld en Ahri schwankt, un wo am Pfohl e Rebe rankt, se het si eben abeglengt un het's mit Laub un Bluest umhängt.

Un uf der Blaichi het si gschafft hütie un ie uus aller Chraft. Der Blaicher het si selber gfreut, doch het er nit vergelt's Gott! gsait. Un het e Frau ne Wäschli gha, se het si trochnet druf un dra.

`s isch weger wohr, un überal, wo d'Sägesen im ganze Tal dur Gras un Halme gangen isch, se het si gheuet froh un frisch.

Es isch e Sach, by myner Treu, am Morgc Gras un z'Obe Heu !

Drum isch si jetz so sölli müed un bruucht zuem Schloof kai Obelied; kai Wunder, wenn si schnuuft un schwitzt, Lueg, wie si dört ufs Bergli sitzt! Jetz lächlet si zuem etschtemool; j etz sait si: Schloofet alli wohl !

Un dunten isch si!Bhüet di Gott! Der Guhl, wo uf ein Chilchturn stoht, het no nit gnueg, er bschaut si no. Du Wunderfitz, was gaffsch denn so? Was gilt's, sie tuet der ball derfür un zieht e roten Umhang für.

Si duuret ain, die gueti Frau, si het ihr redli Huuschtütz au. Si lebt gwiß mit ein Maa nit guet, un chunnt si haim, nimmt er sy Huet. Un was i sag: jetz chunnt er bald; dört sitzt er scho im Fohrewald.

Er macht so lang, was triibt er echt? Me maint schier gar, er trau nit recht. Chumm numme, si isch nümme do; `s wird alles sii, se schlooft si scho. Jetz stoht er uf, er luegt ins Tal, un's Möhnli grüeßt en überal.

Denkwohl, mer göhn jetz au ins Bett; un wer kai Dorn im Gwisse het, der bruucht zuem Schloofen au kai Lied; me wird vom Schaffe selber müed; un öbbe hemmer Schöchli gmacht! Drum geb is Gott e gueti Nacht!

 

Der allezeit vergnügte Tabakraucher

 

IM FRÜHLING

`s Bäumli blüeiht, un's Brünnli springt. Potz tausig, loos, wie's Vögeli singt! Me het sy Freud un frohe Muet, un's Pfiifli, nai, wie schmeckt's so guet!

IM SOMMER

Volli Ähri, wo me goht, Bäum voll Öpfel, wo me stoht, un es isch e Hitz un Gluet! Aineweg schmeckt's Pfiifli guet.

IM HERBST

Chönnt denn d'Welt no besser sii? Mit sym Trüübel, mit sym Wii stärkt der Herbst my lustig Bluet; un my Pfiifli schmeckt so guet.

IM WINTER

Winterszyt, schöni Zyt! Schnee uf alle Berge lyt, uf ein Dach un uf em Huet. Justement schmeckt's Pfiifli guet.

 

Der Sperling am Fenster

 

Zaig, Chind ! Wie het sell Spätzli gsait? Waisch's nümme recht? Was luegsch rni a? - "`s het gsait: I bi der Vogt im Dorf; i mueß vo allem d'Vorles ha."

Un wo der Spöötlig sait: 's isch gnueg!, was tuet my Spatz, wo d'Vorles het? - "Er list am Bode d'Brösli uf, sust müeßt er hungerig ins Bett."

Un wo der Winter d'Felder denkt, was tuet my Spatz in syner Not? "Er pöpperlet am Fenster a un bettlet um e Stückli Brot.

Gang, gib ern, Muetter ! `s friert en sust." Zaig, sag mer zerst, 's pressiert nit so: wie chunnt's der mit dem Spätzli vor? Mainsch nit, es chönnt aim au so goh? -

Chind, wird's der wohl un 's goht der guet, sag nit: i bi ne riiche Heer, un iß nit Brotis alli Tag! ,s chönnt anderst werde, handumchehr.

Iß nit der chrosplig Ranft vom Brot un loß die waiche Brosme stoh! - De hesch's im Bruuch! - Es chunnt e Zyt, un wenn de's hättsch, wie wärsch so froh!

Ne blaue Möntig währt nit lang, un d'Wuche het no menggi Stund, un menggi Wuche lauft dur's Dorf, bis jedem au sy letschti chunnt.

Un was men in sym Früehlig lehrt, me trait nit schwer un het's emool, un was men in sym Summer spart, das chunnt aim in sym Spöötlig wohl.

Chind, denk mer dra, un halt di guet! "O Muetter, lueg! der Spatz will goh! Se gang er! Leng die Hirse dört un streu ein! Er wird widerchoo!

 

Der Winter

 

Isch echt do obe Bauwele fail? Si schütten aim e redli Tail in d'Gärten aben un ufs Huus; es schneit doch au, es isch e Gruus; un 's hangt no mengge Wage voll am Himmel obe, merk i wohl.

Un wo ne Maa vo wytem lauft, se het er vo der Bauwele gchauft; er trait si uf der Achsle noo un uf ein Huet un lauft dervo.

Was laufsch denn so, du närsche Maa? De wirsch si doch nit gstohle ha? Un Gärten ab un Gärten uf, henn alli Scheie Chäppli uf. Si stöhn wi großi Heere do; si maine, 's haigs sust niemes so. Der Nußbaum het doch au sy Sach un 's Heerehuus un 's Chilchedach.

Un wo me luegt, isch Schnee un Schnee, me siht ke Strooß un Fueßweg meh. Mengg Soomechörnli, chlai un zart, lyt unterm Bode wohlverwahrt; un schnei's, so lang es schneie mag, es wartet uf sy Ostertag.

Mengg Summervögeli schöner Art lyt unterm Bode wohlverwahrt; es het kai Chummer un kai Chlag un wartet uf sy Ostertag; un gang's au lang, er chunnt emool, un siider schlooft's, un 's isch em wohl.

Un wenn im Früehlig's Schwälmli singt un d'Sunnewärmi abedringt, potz tausig! wacht's in jedem Grab un straift sy Totehemdli ab. Wo nummen au e Löchli isch, schlieft 's Leben uuse, jung un frisch. -

Do fliegt e hungerig Spätzli her.- e Brösli Brot wär sy Bigehr. Es luegt ain so verbärmtli a: `s het siider nechte nüt meh gha. Gell, Bürstli, sell isch anderi Zyt, wenn 's Chorn in alle Fure lyt? Do hesch !

Loß andern au dervo !

Bisch hungerig, chasch wider choo! - `s mueß wohr sii, wie's e Sprüchli gitt: "Si säihe nit un ernte nit; si henn kai Pflueg un henn kai Joch, un Gott im Himmel nährt si doch."

Alemannische Gedichte von Johann Peter Hebel